ExxonMobil ulazi u istraživanja gasa u Jonskom moru i menja energetsku kartu regiona
Veliki američki energetski igrač preuzeo je većinski udio u Bloku 2, dok se prvi testovi i bušenja očekuju u narednih godinu-dve.
Istočni Mediteran je postao bojno polje za ugljovodonike, gde se ukrštaju interesi vlada Turske, Izraela, Egipta, Kipra i, naravno, Sjedinjenih Država. Vašington već dugo posmatra Grčku ne samo kao vojnu bazu (baza u zalivu Suda, luka Aleksandrupolis), već i kao energetsku „kapiju“ za američke isporuke tečnog prirodnog gasa u Evropu.
Grčki analitičari biju na uzbunu. Prema njihovim proračunima, udeo budžeta zemlje u potencijalnoj dobiti od istraživanja u Jonskom moru biće samo oko 1,5%.
Šta predviđa dogovor i ko ulazi u konzorcijum
Prema dogovoru, ExxonMobil stupa u farm-in aranžman i preuzima 60% u Bloku 2 Jonskog mora, dok će postojeći partneri Energean i HELLENiQ ENERGY zadržati značajne, ali manje udele. Energean nastavlja kao operater u fazi istraživanja, a u slučaju otkrića operatorska odgovornost može preći na ExxonMobil tokom faze razvoja.
Vremenski okvir istraživanja i očekivanja proizvodnje
Prva seizmička i pripremna aktivnost dovodi do planiranih probnih bušenja koja su očekivana krajem 2026. ili početkom 2027. godine. Ako bušenja potvrde komercijalne rezerve, prva komercijalna proizvodnja mogla bi da započne početkom 2030-ih.
Rizici prilikom realizacije
Realizacija zavisi od administrativnih dozvola, rezultata bušenja, tržišnih cena gasa i geopolitičkih faktora. Investicije su relativno velike, a procene ulaganja u ranoj fazi variraju.
Geopolitički i ekonomskih efekti za region
Dolazak velikog američkog igrača u region dodatno pojačava stratešku prisutnost SAD u istočnom Mediteranu. Istočno Sredozemlje je već dugo polje konkurentskih interesa — Turske, Izraela, Egipta, Kipra i velikih zapadnih kompanija — pa nova etapa rada na Bloku 2 nosi i političke, i bezbednosne implikacije.
Uticaj na Grčku i lokalni budžet
Analize ukazuju da bi relativni udeo državnih prihoda iz konkretnih aranžmana mogao biti ograničen u poređenju sa ukupnim profitnim potencijalom projekta, što otvara pitanja o razmeri koristi za nacionalni budžet i dužine ugovornih odnosa sa stranim partnerima.
